Merkezi Olmayan Otonom Kuruluşlar (DAO’lar) nedir?

DAO’lar, gönüllü katılımcıların ortak bir kurumsal hazineye sahip olduğu, işlettiği ve yönettiği kendi kendini yöneten kuruluşlardır. DAO’lar, kurallar blok zincirinde saklandığı için yöneticilere veya geleneksel iş hiyerarşilerine olan ihtiyacı esasen ortadan kaldırmaları bakımından geleneksel şirketlerden farklıdır. Bu, kuruluşun tamamen merkezi olmayan bir varlık olarak çalışmasına olanak tanır. Çoğu proje, bir DAO’nun, DAO’nun kurmaya çalıştığı girişimin ötesinde yönetişim ve fayda nedenleriyle kullanılan bir token çıkarmasıyla başlar. Token topluluğu genişledikçe, projeler zincir üzerinde yönetişim sunarak token sahiplerinin firmanın işleyişi için gereken operasyonel görevleri önermesine ve oylamasına olanak tanır.

DAO’lar Kurumsal Yönetişimin Geleceğini Tanımlayabilir

DOA’lar, günümüzün hissedar öncelikli merkezileşme odaklı şirketlerinin eksikliklerini gidermeyi amaçlamaktadır. Örneğin, kamuya açık ve şeffaf yapısı nedeniyle hiç kimse bir DAO’nun kurallarını değiştiremez.

DAO’lar daha demokratiktir, çünkü üyeler tipik merkezi şirketlerin aksine merkezi olmayan bir yönetişim süreci aracılığıyla işbirliği içinde ve bağımsız olarak organizasyonel seçimler yapabilirler. Bu yapılarda CEO’lar ve varlıklı hissedarlar orantısız bir güce sahip olabilmektedir. Bir DAO’da yürütülen hizmetler otomatik olarak tetiklenerek gerçekleştirilir
akıllı sözleşmeler
ve insan hatasını kurumsal yönetişimden çıkarmak.

Merkezi şirketler son derece iyi işlese de, 1600’lere kadar uzanan yönetim yapıları üzerine inşa edilmişlerdir. Bu şirketler, çalışan hakları ve yaşam kalitesi pahasına hissedar değerini en üst düzeye çıkarmaya odaklanmıştır. Sürdürülebilirlik ve artan gelir eşitsizliği gibi diğer faktörler de son yıllarda kamuoyunun daha fazla dikkatini çekmiştir. DAO’lar, günümüzde şirketlerin hissedar öncelikli merkezileşmesinin eksikliklerini gidermeyi amaçlamaktadır. Tıpkı
blockchain teknolojisi
ve kripto para birkaç kişi yerine bir kolektifin çıkarlarına öncelik vererek geleneksel finans sistemini altüst etmeye çalışırken, DAO’lar bunu şirketler için yapmayı hedefliyor.

DAO’lar Şirketlerin Yerini Alabilir mi?

Yirmi yılı aşkın bir süre önce başlayan dot-com patlaması, kullanıcıların hem alıcı hem de satıcı olarak katılabildiği paylaşım ekonomisi modeline sahip önemli internet pazarları yarattı. Amazon, Uber ve Airbnb gibi şirketler bu modeli popüler hale getirmiştir. Bu şirketler satış, sürüş ve ev sahipliği yapmak isteyen bireyler için bir platform oluştururken, merkezi bir sistem aracılığıyla alıcılar, sürücüler ve misafirlerle olan ilişkilere aracılık ettiler. Aynı zamanda, iki taraflı piyasayı birbirine bağlamak için kar elde etmelerine rağmen, her iki tarafın da endişelerinden yalnızca kısmen sorumlu olmaya isteklidirler. DAO’lar, merkezi bir bekçiye ihtiyaç duymadan günümüzde görülen zengin ve bağlantılı deneyimleri çoğaltmayı, böylece piyasa katılımcılarının fiyatlandırma ve kaliteyi özgürce belirlemelerini sağlarken, çalışanların işlerini seçmelerine ve işlerinden doğrudan kar elde etmelerine olanak tanımayı amaçlamaktadır.

DAO’lar, hem yatırımcılar hem de çalışanlar için faydalar da dahil olmak üzere, geleneksel kuruluşları yaygın olarak rahatsız eden çeşitli zorlukları iyileştirme ve ele alma potansiyeline sahiptir. Örneğin, katılımın önündeki engel düşük olduğundan, DAO’lar ortalama bir yatırımcı için çok daha erişilebilirdir. Bu durum, yalnızca iyi ağlara sahip ve varlıklı bireylerin katılabildiği ve finansal kazançların çoğunu elde edebildiği günümüz modeliyle tezat oluşturmaktadır. Böylece DAO’lar, şirketleri daha düşük bir giriş engeli ile küresel olarak erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. DAO’ların getirdiği bir diğer kritik yenilik de, proje üzerinde çalışan üyelere daha iyi ücret ödenmesine olanak tanıyan esnek yapıdır. Örneğin, bazı DAO’lar hisse bazlı üyelikler önermiştir; bu da potansiyel üyelerin iş karşılığında DAO’ya katılmak için bir teklif sunmalarını sağlayarak, zaman içinde hak edilen hisse bazlı tazminatların mevcut sistemini geliştirmektedir.

Alt satır

DAO’lar, üyeleri tarafından sahip olunan ve yönetilen kolektif bir varlık öngörmekte ve kendilerinden önce gelen merkezi organizasyonları geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu tür kuruluşlar, birkaç kişi için değeri en üst düzeye çıkarmayı amaçlayan günümüz şirketlerine kıyasla, çalışanlar, müşteriler ve yatırımcılarla çıkarların uyumlaştırılması nedeniyle popülaritesini artırmaya devam ediyor. DAO’lar pek çok açıdan henüz keşfedilmemiş bir bölgede yer alıyor ve potansiyel faydaları iş dünyası tarafından henüz tam olarak anlaşılabilmiş değil.

Şu anda DAO alanında gerçekleşen yenilikler yönetişim sistemleri, rol tanımları ve genişletilmiş yasal uyumluluk etrafında toplanmaktadır. DAO’lar çoğunlukla sınırsız olma eğiliminde olduğundan, bir DAO’ya nasıl fatura kesileceği, uluslararası ve / veya kripto gelirinin nasıl ele alınacağı ve daha fazlası gibi bazı basit görevleri yapmak için sınırlı yöntemler vardır. Bu sorunlar şu anda çoğunlukla uyumlu bordro ve çalışan yönetim sistemleri sağlayan 3. taraf şirketler tarafından ele alınmaktadır.

DAO’lar, kriptonun geleceği için son derece önemli olabilecekleri ya da geçici bir organizasyonel heves olabilecekleri için ilginçtir. Bu argümanın her iki tarafı için de iyi argümanlar olmasına rağmen, DAO’ların mevcut uluslararası düzenleyici ortamda yenilik yapıp yapamayacakları belirsizdir.

Sıkça Sorulan Sorular

DAO ne anlama geliyor?

Merkezi Olmayan Özerk Organizasyon

DAO nasıl çalışır?

Bir DAO’nun az sayıda veya çok sayıda üyesi olabilse de; en popüler DAO’lar çoklu imza sistemine sahip olma eğilimindedir; örneğin on üyeden beşinin önemli bir karar almak veya tokenları başka bir cüzdana göndermek için bir işlemi imzalaması gerekebilir. Hazineler neredeyse her zaman DAO’lardaki çoklu sig sistemleridir.

DAO nasıl oluşturulur?

Birçok DAO çerçevesi ve yönetim dApp’leri vardır; bazı güncel popüler yöntemler Ethereum blok zinciri için Aragon.org veya Solana için Realms ve Squads’tır.